TRỞ VỀ NHÀ CŨ

"Chị Kim bán hàng" mỗi khi vào thăm nhà tôi ở SG đều đi lên đi xuống, quan sát cách sống gia đình tôi, rồi hỏi thu nhập từng đứa chúng tôi. Ánh mắt của một người rành rõi vượt qua bao thăng trầm của cuộc đời, đọc vị khách hàng trong lòng bàn tay, không gì có thể qua mắt được bà. Hỏi 5-6 câu cốt tử, đầu óc nhạy bén của người làm kinh doanh nuôi 10 người con, nhanh như chớp tính xong P&L và bà gợi ý sống vậy ổn chưa, có khó khăn gì không? Cứ vậy, mỗi lần gặp bà, từ khi lập gia đình đến chừ. Bà luôn quan tâm đến từng người con, cháu, chắt trong gia đình.

Ông đi trước bà cũng hơn 35 năm, tôi cũng chẳng còn nhớ, chỉ nhớ thời đi xe đò có hệ thống máy kế bên tài xế, thời mà Quảng Nam Đà Nẵng lúc chưa tách thành hai tỉnh, thời mà bà đã rời quê gốc huyện Nông Sơn thuộc Quế Sơn Quảng Nam xuống làng Kim Bồng xã Cẩm Kim Hội An và lên Đà Nẵng. "Chị Kim bán hàng" là danh xưng được mọi người đặt cho bà bởi sự tần tảo nuôi gia đình. Cùng ông, bà đã gầy dựng từng viên gạch cho gia đình, đến chừ các cô chú chúng tôi đều đã trưởng thành, người thành danh, người thành nhân, quy chung cũng nhờ gốc rễ vững chắc xây nên từ bà. Người mẹ vô cùng quan trọng đối với từng đứa con. Gia đình luôn là gốc rễ của đời người. Gia đình vững, con cháu sẽ phát triển không ngừng.

Trong lễ động quan, quỳ nghe lời cô Hai tổng hợp, cô Sáu đọc bài điếu văn, tôi cảm nhận truyền thống gia đình cao quý, thiêng liêng và đáng trân trọng. Văn hóa gia đình như văn hóa công ty, dễ gì được xây dựng trong một sớm một chiều. Tôi xin phép được ghi nhớ lại:

🌷 LỜI BÀ DẶN CÁC CON, CHÁU, CHẮT,

"Đi chùa tên pháp Hồng Liên,

Tên Phan Thị Cúc cha mà đặt cho,

Đến tuổi mười tám lấy chồng,

Mọi người luôn gọi chị Kim bán hàng,

Hàng xén chợ Được tản cư,

Nông Sơn hàng phở, hàng chè, cà phê,

Hội An bán gấm bán điều,

Nuôi con còn nhỏ hằng thì mấy năm,

Đà Nẵng bán gạo, bán rau,

Chăm chỉ, cần mẫn, qua thời đủ ăn,

Tám Sáu chồng lại về quê,

Mười đứa lớn nhỏ biết làm sao đây?

Câu "Sống có đức có sức mà ăn",

Y rằng như vậy chẳng sai chút nào,

...

Đệ là gia đình Phan Thu,

Ăn ở hiếu thuận thật là rất hay,

Hai trai, bảy gái mẹ còn,

Hai dâu, năm rể người xa xin về,

Nhưng là con hết đó nghe,

Xem trọng tử tế chớ hề dễ ngươi,

Cháu nội bốn đứa, ngoại thì chín y,

Năm cố nội ngoại đủ đầy,

Cộng lại ba tám người có dư,

Ăn ở trí đức mới là hơn cha,

Không phải hơn bạc, hơn danh,

Trao dồi đức hạnh đó là gọi hơn,

Mẹ dặn hết thảy các con,

Nếp nhà nhớ giữ trong ngoài ấm êm,

Kính nể anh Trưởng như cha,

Bánh tét còn có đầu trên nữa là,

Nễ trên nhường dưới mới là anh em,

"Tiếng tốt đồn xa, tiếng xấu đồn ba ngày đường",

Ghi nhớ lời mẹ như tiên,

Các con thực hiện ở đâu cũng lành,

..."

1932-2021, hưởng thọ 90 tuổi.

🍀 Ngồi trên xe tang về nhà cho đúng giờ giấc, tôi ôm di ảnh của bà, "ông già" thì ôm lư hương. Bất chợt nhìn qua, nước mắt lã chả, có lẽ vì đó là lần cuối được gặp mẹ, được gửi từng đóa hoa, từng nắm đất cho mẹ, lần cuối được làm tròn đạo hiếu. Thấy tôi trông qua, cũng làm tịch cứng rắn, nuốt nước mắt vào trong, ông cứ như thế trong bao nhiêu năm qua, lúc thăng trầm cũng như đỉnh cao. Làm đàn ông khổ hơn cả phụ nữ, khóc thì cứ khóc, việc gì phải tỏ ra mạnh mẽ, ba nhỉ? 

Tổng hợp lại tính cách của gia tộc này, từ cô Hai, ba, cô Lê, cô Lệ, cô Lý, chú Hùng, cô Nga, cô Thu, cô Thảo, tôi cảm thấy ý chí bất khuất từng người như nằm trong máu, mạnh mẽ từ trong ra ngoài, không gì làm lùi bước, hy vọng bọn trẻ đời F2, F3, F4 vẫn vững tâm, bền chí phấn đấu. 

Viết lại vài dòng để bọn trẻ con có lịch sử để tra cứu, con người có tổ có tông, như cây có cội, như sông có nguồn. Làm việc gì cũng cần gốc rễ, làm từng bước, vững chãi, tử tế, có phương pháp, kiên định, cố gắng không lùi bước, dũng cảm đối mặt thử thách và chấp nhận mọi kết quả trên đường đời.

#chàobànộivềcõianlạc, #đỗtộc, #phantộc